Valyuta kurslari

Valyuta kursi – bir mamlakat pul birligining boshqa mamlakat pul birligiga nisbatan qiymatini ifodalaydigan ko‘rsatkichdir.

• Sotib olish kursi – bank mijozdan valyuta sotib olayotganda qo‘llaniladigan kurs.
• Sotish kursi – bank mijozga valyuta sotayotganda qo‘llaniladigan kurs.

Bu farq bankning foydasini ta’minlash uchun mavjud.

Siz naqd chet el valyutasini (AQSh dollari) ikki usulda sotib olishingiz mumkin. Birinchi usul tijorat banklari va ularning filiallaridagi ayirboshlash shoxobchalarida. Ikkinchi usul esa bankomat orqali (agar bank ushbu imkoniyatni taqdim etsa). Agar 100 AQSh dollaridan ortiq miqdorda sotib olmoqchi bo‘lsangiz, u holda Siz shaxsingizni tasdiqlovchi hujjatni (pasport/ identifikatsiya ID-kartasi/ yangi namunadagi haydovchilik guvohnomasi/ harbiy bilet) taqdim qilishingiz lozim. Odatda sotib olish kursi sotish kursidan balandroq bo‘ladi.

Valyuta kurslari talab va taklif asosida shakllanadi. Ular markaziy banklar, xalqaro moliyaviy bozorlar va iqtisodiy omillar ta’sirida belgilanadi.

Bugungi kunda hech qanday cheklovlar mavjud emas. Bankomat orqali chet el valyutasini sotib olishda bir marttada faqatgina 100 AQSh dollarini olish mumkin.

Xalqaro amaliyotda identifikatsiya talabi mavjud bo‘lib, (Identifikatsiya – shaxsni tasdiqlovchi hujjat (pasport/ identifikatsiya ID-kartasi/ yangi namunadagi haydovchilik guvohnomasi/ harbiy bilet) ma’lumotlari kiritib boriladigan, mijozlarni ro‘yxatga olish daftari) u jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga va terrorizmni moliyalashtirishga qarshi kurashish maqsadida amalga oshiriladi.

Markaziy bank kursi davlat tomonidan belgilangan rasmiy kursdir. Tijorat banklari esa o‘z shart-sharoitlariga qarab kursni biroz farqli qilib belgilaydi.

Bank va moliyaviy institutlar tomonidan kurslar kuniga bir yoki bir necha marta yangilanadi. Xalqaro bozorlarda esa kurslar har soniyada o‘zgarib boradi.

Valyuta kurslari odatda kunning ma’lum vaqtlarida barqaror bo‘ladi. Ertalab yoki tushlikdan keyin kurslar aniqroq bo‘lishi mumkin.

Aksariyat banklar dam olish kunlari kurslarni o‘zgartirmaydi va juma kuni yoki so‘nggi ish kuni belgilangan kurs amal qiladi.

Kurslar iqtisodiy ko‘rsatkichlar, inflyatsiya, foiz stavkalari, siyosiy barqarorlik va global moliyaviy holat kabi omillar ta’sirida o‘zgaradi.

Ha, aksariyat banklar mobil ilovalar va internet-banking orqali valyuta almashish xizmatlarini taklif qiladi.

PUL24 saytidagi «Valyuta kurslari» bo‘limida joriy kurs har kuni kun davomida avtomatik tarzda yangilanadi. Kurslarni tez va qulay taqqoslashingiz uchun O‘zbekistonning barcha banklaridan dolzarb ma’lumotlarni taqdim etamiz.

Ha, lekin aniq prognoz qilish qiyin. Valyuta kurslari ko‘plab iqtisodiy va siyosiy omillarga bog‘liq bo‘lib, ularni oldindan to‘liq aniqlash mushkul.

Ha, istalgan valyuta kartasidan barcha turdagi elektron xaridlarni amalga oshirish mumkin.

To‘lovga yaroqsiz valyutani qabul qilish jarayonida (eskirgan, yaroqsiz, chizilgan, dog‘ tushgan va boshqalar) banklar tomonidan komission to‘lovlar undirilishi mumkin. Bu odatiy holat, chunki banklarning ma’lum xarajatlari mavjud. Banklarda ko‘p miqdorda eskirgan yaroqsiz valyutalar yig‘ilganda, bank ushbu valyutalarni yangisiga almashtiradi. Bunda, quyidagi xarajatlar mavjud: 1) yangi valyutani yetkazib beruvchi bankning xizmat xaqi; 2) bojxona xarajatlari uchun to‘lovlar; 3) transport xarajatlari.

Devalvatsiya – milliy valyutaning boshqa valyutalarga nisbatan qadrsizlanishi. Revalvatsiya – milliy valyutaning boshqa valyutalarga nisbatan qiymatining ortishi.

Yuqori inflyatsiya odatda milliy valyutaning qadrsizlanishiga olib keladi, bu esa valyuta kursining pasayishiga sabab bo‘ladi.

Haqiqiy kurs bank va moliyaviy institutlar tomonidan belgilanadi, qora bozor kursi esa noqonuniy ravishda ayirboshlash bozorlarida belgilanadi va rasmiy kursdan sezilarli farq qilishi mumkin.